A Tribu(n/t)e to Zilver(z/l)andschap
Verscholen achter hekwerken en taluds ligt midden in Parkstad Limburg een reeks zilverzandafgravingen. De ligging van dit wonderlijke landschap met helderblauwe afgravingplassen, rotsachtige zandformaties en een met berken begroeide mijnsteenberg midden in de stad, is exemplarisch voor de versnippering van groene en stedelijke gebieden in Parkstad Limburg.
Dit project doet een voorstel om op basis van dit wonderlijke landschap een uniek natuurgebied te ontwikkelen tegen de stad aan, als ontbrekende schakel tussen beekdal en heide. In het huidige scenario worden de zilverzandafgravingen straks één voor één gladgestreken opgeleverd om vervolgens te worden omgevormd tot vakantiepark of woonwijk. De plannen voor waterwoningen rechtstreeks uit de catalogus liggen al klaar. Deze kortzichtige en gefragmenteerde aanpak doet alle kansen die het gebied in zich heeft teniet. Bovendien is het een recept voor het ‘berlijnsyndroom’ op herhaling: het culturele verleden waar, zoals bij de mijnbouw, wellicht negatieve associaties aan kleven wordt zo snel mogelijk uitgewist om na enige jaren vergeefs te trachten haar terug te halen omdat zij onmisbaar blijkt voor het ontstaansverhaal van de stad.
Door slim gebruik te maken van de graafwerkzaamheden en de gefaseerde oplevering van de afgravingen kunnen gunstige omstandigheden geschapen worden voor de transformatie van het gebied. De afgravingen kennen een enorme diversiteit in grondsoort, reliëf, hydrologische toestand, schaal en oriëntatie. Het natuurlijk reliëf, aangevuld met opgeworpen zand, zorgt aan de noordzijden van de afgravingen voor oplopende hoogtes. Dit gebied vormt met zijn panoramische zichten op deze manier een ’tribune’ zowel voor de stad, als voor de lager afgelegen afgravingen die het ‘schouwspel’ vormen. Zo ontstaat een landschap met een boven- en onderwereld, dat is opgebouwd uit een veelheid van ecotopen. In de loop van de tijd ontwikkelen die zich tot een gevarieerd landschap van droge ruigtes tot moerassen. Dit zilver(z/l)andschap wordt verankerd in de omliggende stad door gebruik te maken van elementen uit vervlogen tijden, zoals het mijnspoor, de lanen van de heideontginningen en het beekdal. Deze getuigen uit het verleden die momenteel verloren in het landschap liggen worden zo opnieuw tot leven gewekt en dragen bij aan het begrip voor het ontstaan van de stad.
Afstudeerproject Wageningen Universiteit
Tim de Weerd & Joost Verlaan
Jaar: 2005