Ruimtelijk kader zon Kijfhoek
Het ruimtelijk kader zoek-/uitwerkingsgebied zon Kijfhoek is, in opdracht van de provincie Zuid-Holland en de gemeente Zwijndrecht, opgesteld omdat er behoefte was aan een onderbouwings- en verdiepingsslag voor het bestaande zoekgebied en bijbehorende uitwerkingskader. Omdat er tegelijkertijd een initiatief loopt voor het ontwikkelen van zonnevelden in dit zoekgebied, kan de studie ook handvatten bieden voor deze ontwikkeling. Expliciet is gevraagd om bij het opstellen van het kader de grotere context van het zoekgebied en het regionale schaalniveau in beschouwing te nemen en tevens aandacht te hebben voor de koppeling met andere ruimtelijke opgaven en het langetermijnperspectief. Naast de gevraagde verdieping biedt deze studie ook een meer algemene methodiek, die bruikbaar is voor de uitwerking van andere zoekgebieden zon in Zuid-Holland.
In opdracht van Provincie Zuid-Holland & H+N+S landschapsarchitecten
Werkteam: Nikol Dietz, Tim de Weerd
Jaar: 2022-2023
De modellenstudie voor de Zwijndrechtse Waard heeft geleid tot de conclusie dat een kwetsbaar en dynamisch gebied zoals Kijfhoek/Zwijndrechtse Waard gebaat is bij duidelijke en geconcentreerde ontwikkeling in een stevig en robuust landschappelijk raamwerk. Het model ‘Grote eenheden’ heeft daarvoor de beste papieren. De modellen ‘Langeweg als ontginningsas 2.0’ en ‘Tuinieren in al zijn facetten’ zijn gevoelig voor verdere verrommeling van het gebied. Het model ‘Natuurlijk IJsselmonde’ is robuust in z’n omvang, maar kwetsbaar vanuit het oogpunt van haalbaarheid.
Er wordt duidelijk gekozen voor de ontwikkeling van geconcentreerde clusters zon in de stads- en dorpsrandzones, ingepast in een stevig landschappelijk raamwerk. Dat raamwerk zorgt voor een aantrekkelijke en comfortabele aanhechting van stad/dorp en landschap aan elkaar en heeft een forse maat, die recreatief gebruik toelaat en een logische en robuuste beëindiging vormt van de zonneclusters. Het raamwerk borduurt voort op eerder geformuleerde principes uit de studie Toekomstbeeld Zwijndrecht (2021 – Mecanoo): het Tuindersrondje, van Langeweg naar Langedreef en de verweving van stad en landschap.
Het is nadrukkelijk de bedoeling dat de opbrengsten uit de zonneclusters, met hun substantiële maat, de investeringen in natuur en landschap gaan bekostigen. De zonneclusters worden gesitueerd aan de stadsrand van Zwijndrecht en Hendrik-Ido-Ambacht, aan weerszijden van de Langeweg. Een derde cluster
bevindt zich aan de oostrand van Heerjansdam. Tegelijkertijd wordt het Waalbos vergroot en vormt samen met Sandelingen-Ambacht een robuuste schakel in de verbinding tussen Hoeksche Waard en Groene Hart en tussen de natuurgebieden langs de Oude Maas en de Noord, van Hoogvliet tot de
Sophiapolder (Landschapspark IJsselmonde).
Formuleer omgevingseisen die overeind moeten blijven, versterkt of worden gemaakt. Stel geen technische randvoorwaarden aan de opstelling zelf, maar laat de initiatiefnemer aantonen dat aan de vooraf opgestelde omgevingsrandvoorwaarden wordt voldaan, bijvoorbeeld het ‘behoud van zichtrelaties in het landschap’. Impliciet wordt zo gesteld dat:
– het type paneel niet te hoog boven het maaiveld uit moet steken;
– of dat er brede zichten middendoor moeten worden gecreëerd;
– of dat er maaiveldverlaging t.b.v. waterberging plaats vindt.
Oftewel de ontwikkelaar mag iets slims verzinnen dat past binnen de vooraf gestelde landschappelijke kaders
Behoud van bodem- en waterkwaliteit
Een andere kwaliteitseis/omgevingsrandvoorwaarde voor een zonneveld is het behoud van bodem- en waterkwaliteit. Dit hangt o.a. samen met de dichtheid van de opstelling, type paneel, hoek van de opstelling, etcetera. Laat het aan de initiatiefnemer zelf te beslissen hoe de technische uitwerking van het zonneveld eruit komt te zien, maar vraag wel om een toets (door een onafhankelijke partij, bijvoorbeeld TNO) waarin aangetoond wordt dat de gekozen opstelling genoeg lichtinstraling op de bodem toelaat om als ‘veilig’ te worden geclassificeerd. Maak hierbij zoveel mogelijk gebruik van de parate kennis van bijvoorbeeld een onderzoeksbureau als TNO en stel zo’n toets verplicht.
Inpassing draagt bij aan gebiedskenmerken
Inpassing en kwaliteitsimpuls op schaal zonneveld geeft zo veel mogelijk een blijvende versterking van bestaande landschappelijke waarde en structuur.
Verhoging van biodiversiteit
Het type beheer en inrichting wordt zo gekozen dat de biodiversiteit rond en tussen de zonnepanelen toeneemt.